De CELF-5-NL is dé test voor diagnose en evaluatie van taalproblemen bij kinderen van 5 tot en met 18 jaar. De CELF-5-NL (2019) volgt de CELF-4-NL (2010) op. Niet alleen zijn er aanpassingen gedaan aan de testinhoud en testprocedures, ook zijn de normen recent verzameld (2019) en is de CELF-5-NL nu volledig digitaal af te nemen en te scoren.

De Observatieschaal krijgt een centrale plaats in de eerste fase van het onderzoeksproces. Met de Observatieschaal wordt door ouder, leerkracht en/of logopedist omschreven hoe het gesteld is met het talig functioneren van het kind. Na het invullen van de Observatieschaal kan er besloten worden om verder onderzoek te doen of om nog een aantal maanden te wachten en de Observatieschaal vervolgens opnieuw in te vullen.

Niet alle subtests hebben ingrijpende veranderingen ondergaan. Bij een aantal subtests zijn zeer kleine wijzigingen doorgevoerd, deze worden hier niet in detail besproken. In dit stuk zullen de grote wijzigingen worden uitgelegd.

Begrippen & Aanwijzingen volgen (5-12) uit de CELF-4-NL is verdeeld in twee nieuwe subtests: Linguïstische Concepten (5-8) en Aanwijzingen volgen (5-18).

Een vlottere afname
Door opsplitsing van de subtest Begrippen & Aanwijzingen (5-12) volgen is de subtest veel korter geworden. Daardoor kan er, indien nodig, eerder afgebroken worden wat er voor zorgt dat het kind niet onnodig vermoeid wordt tijdens de testafname.

Fijner werken voor de logopedist
De verandering van één naar twee subtests maakt de afname, scoring en foutenanalyse veel gemakkelijker. Het opsplitsen van de subtest heeft er voor gezorgd dat er een duidelijker onderscheid tussen de verschillende taken mogelijk is; wat een preciezere beoordeling en analyse van de prestaties mogelijk maakt.

Geschikt voor een diversiteit aan doelgroepen
De plaatjes van de items bij Linguïstische Concepten (5-8) en Aanwijzingen volgen (5-18) zijn aangepast. Door met geometrische vormen te werken is Aanwijzingen Volgen (5-18) vele malen duidelijker geworden. Sommige kinderen hadden moeite met het herkennen van de driedimensionale vormen. In de CELF-5-NL zijn zijaanzicht en driedimensionale vormen vervangen door tweedimensionale vormen die frontaal getoond worden.

Eenvoudiger af te nemen
De subtests zijn makkelijker af te nemen omdat het een kortere test is geworden en de afbreekregel niet op zeven 0-scores maar op vier (Linguïstische concepten) of vijf (Aanwijzingen Volgen) opeenvolgende 0-scores in werking treed.

De enige subtest die rekenvoorwaarden na gaat bij het kind
Via Linguïstische Concepten (de subtest die ook al in de celf-preschool zit), ga je de rekenvoorwaarden na bij een kind. Er is geen andere test waar je dit zo duidelijk en genormeerd kan nagaan. Dit was al een sterk punt van de CELF Preschool-2-NL en zit nu ook in de CELF-5-NL. Hierdoor kan er vanaf de leeftijd van 3 jaar vooruitgang vastgesteld worden op vlak van de rekenvoorwaarden.

Woordcategorieën 1 (5-7)& 2 (8-18) zijn samengevoegd tot één doorlopende subtest voor het leeftijdsbereik van 5 tot en met 18 jaar.

Geschikt voor het gehele leeftijdsbereik
Er zijn makkelijkere en moeilijkere items toegevoegd waardoor de subtest voor het hele leeftijdsbereik (5-18) in te zetten is.

Kortere subtest
Het expressieve onderdeel is geschrapt. Tijdens de ontwikkeling van de CELF-5 bleken de receptieve en expressieve taak hoog te correleren: dat wil zeggen dat de score van een kind op het expressieve onderdeel in hoge mate samenhing met zijn of haar score op het receptieve onderdeel. Het expressieve deel leverde daarmee nauwelijks extra normatieve informatie. Ook was de scoring vrij ingewikkeld. Om de afnametijd van de testbatterij zo kort mogelijk te houden, is er daarom voor gekozen om het expressieve deel uit de subtest Woordcategorieën te halen. U kunt het verband tussen de woorden uit het receptieve deel uitvragen in het kader van aanvullend onderzoek om meer informatie te verzamelen over expressieve strategieën en woordkennis.

Definities van Woorden (10-18) is aangepast naar het leeftijdsbereik 9 tot en met 18 jaar.

Eenvoudige scoring
Bij deze subtest was scoring niet altijd even makkelijk. Daarom zijn de scoringsregels aanzienlijk versimpeld. In plaats van 0, 1, en 2 kan er nu enkel nog 0 of 1 gescoord worden. Het afnemen van deze subtest kost u nu veel minder tijd en levert hetzelfde resultaat.

In Nederland zijn er weinig instrumenten om pragmatische vaardigheden te meten, met name bij de oudere kinderen. Het Pragmatiekprofiel meet pragmatische vaardigheden: communicatieve intenties en conversatievaardigheden die deel uitmaken van de gewone dagelijkse sociale interacties thuis en op school. Door het invullen van het Pragmatiekprofiel krijgt u een beeld van de mogelijkheden van het kind. De vragen hebben onder andere betrekking op het kunnen aangaan van een gesprek, het beurtnemen, het kunnen vragen van bepaalde zaken en het kunnen begroeten van een ander persoon op de juiste manier.

Het pragmatiekprofiel is nu genormeerd voor het hele leeftijdsbereik van 5 tot en met 18 jaar zodat er een gestandaardiseerde vergelijking met leeftijdsgenoten mogelijk is.

De logopedist en het kind ondernemen samen drie activiteiten met als doel gesprekjes op gang te brengen. De logopedist kan zo de communicatieve vaardigheden van het kind zelf observeren. Na afloop loopt de logopedist de 32 items uit de checklist na. Er is een criterium (door middel van een cut-off score) voor adequate ontwikkeling vastgesteld op basis van het Amerikaanse onderzoek.

Er heeft in Amerika een onderzoek plaatsgevonden waaruit naar voren kwam dat de gemiddelde afnametijd te lang was. Een onderzoek werd opgezet waarbij logopedisten onder andere werd gevraagd de subtest te beoordelen op meest relevante informatie voor de klinische praktijk. Het doel was subtests te schrappen om tot een acceptabele afnametijd, met behoud van de klinische bruikbaarheid van de testbatterij. Op basis van het oordeel van de logopedisten werden de subtests Actieve Woordenschat, Fonologisch Bewustzijn, Woordassociaties, Snel Benoemen, Cijfers Herhalen en Reeksen Opsommen verwijderd.

Mocht u toch inzicht willen krijgen in de vaardigheden van het kind op de vlakken van de weggevallen subtests, dan kunt u het volgende doen:

Tot 7 jaar kan de Preschool-2-NL ingezet worden. Vanaf 9 jaar kan de subtest Definities van Woorden ingezet worden. Voor het leeftijdsbereik 7 - 8 jaar kan:
- De CELF-4-NL kan, zolang de normen nog niet verouderd zijn, gebruikt worden.
- De subtest Zinnen Formuleren uit de CELF-5-NL gebruikt worden. Deze subtest biedt een goede indicatie voor de Actieve Woordenschat van het kind.
- Over een aantal jaar wordt de EVT (Expressive Vocabulary Test) uitgegeven. Deze test zal een veel uitgebreider onderzoek naar de Actieve Woordenschat bieden.

De FAT-R kan gebruikt worden om fonemische vaardigheden te testen (vanaf 6;5 jaar)

De werkgeheugen onderdelen zijn uit de CELF-5-NL weggelaten. Deze worden uitgebreid gerapporteerd als onderdeel van een intelligentiemeting. De logopedist vraagt deze informatie meestal op bij de psycholoog. Om een idee te krijgen van het (taal)geheugen van het kind, kunnen de subtests Aanwijzingen Volgen, Linguïstische concepten en Zinnen Formuleren gebruikt worden.

Onderstaande tabel weergeeft de concrete verschillen en wijzigingen tussen de CELF-5-NL en zijn voorganger: